Akülü Sandalye ve Engelli Araçları Akü Bakımı ve Kullanımı

 

Elektrik enerjisi her alanda kullanılabilen bir enerji türü olup, bu özelliği sayesinde günümüzün teknik dünyasında anahtar işlevi üstlenmiş durumdadır. Ancak dezavantajıda bulunmaktadır. Elektrik enerjisinin üretimi ve tüketimi genel olarak bir arada gerçekleşmektedir. Elektrik enerjisini tüketicide depolayamıyor veya basit düzeneklerle ekonomik olacak şekilde imal edemiyorsunuz; bundan daha ziyade bu enerjiyi doğrudan elektrik kurumu üzerinden tedarik edebiliyorsunuz. Sadece küçük miktardaki enerjinin kondansatörlerde saklanması mümkündür. Diğer taraftan küçük miktardaki enerjiyi de sadece çok düşük enerji ihtiyacı olan cihazlarda kullanabiliyorsunuz. Bundan dolayı elektrik enerjisinin diğer enerji şekillerine dönüştürülmesi zorunlu olmaktadır. Bu görevi de örneğin piller veya akümülatörler gibi elektro-mekanik enerji depolarının yardımıyla yerine getirmemiz mümkündür.
 

Çeşitli elektrik tüketicileri, sık sık şarj ve deşarj devirlerinde ve her iklim koşullarında güvenli marş basma gücü bir motosiklet aküsünde aranan önemli özelliklerden dir. Bunu ancak jel akü sağlayabilmektedir. Ayrıca stabilize yollarda seyrederken doğal olarak şiddetli sarsıntılar söz konusudur. Virajlarda seyrederken motorun kenara yatması, akünün farklı konumlarda monte edilme durumu, sezon dışında motosikletin uzun süre devre dışı bekletilmesi ve düzensiz aralıklarda yapılan şarj işlemleri gibi koşullar; özel GEL teknolojisi ile donatılmış bir aküyü şart koşmaktadır.

 

En son GEL teknolojisine göre jel tabakası tarafından emilen elektrolit sayesinde akünün sarsılmaya karşı olağanüstü dayanıklı olduğunu gösterir. Bu teknolojide elektrolitler multi komponentleri olan bir jel tabakası tarafından emilmiş vaziyette bulunmaktadır. Dolayısıyla sıvı asidin tümü jel tabakası tarafından bağlanmıştır. Bu yöntem de muhtelif deşarj durumlarında aküye mükemmel bir çevrimsel dayanıklılık özelliği kazandırır ve bunun yanı sıra sızmaya karşı en iyi korumayı sağlar. Akünün içindeki gaz rekombinasyon yöntemi de gaz oluşumunu önler ve ayrıca akünün hiçbir sızıntı yapmayacak şekilde bütünüyle kapalı olmasını sağlar. Üstelik basınç ayarlı bir valf sayesinde aşırı yüklenim durumlarında bile en üst düzeyde güvenlik sağlanır. Motosiklet jel aküleri, örn. ABS gibi özel donanım olan motosikletler için uygundur.
 

Yeni cam keçe teknolojisinin kullanıldığı bu akünün çevrimsel dayanıklılığı daha yüksek olup, akü daha çabuk şarj edilebilmekte ve daha üstün performans sağlamaktadır. Basıncın düzenlenmesi için mükemmel yol. Cam keçe, plakalara eşit miktarda baskı uygulamaktadır. Bu şekilde plaka malzeme kaybı da minimum seviyeye indirilmektedir. Buna ek olarak, asit keçe tarafından emildiği için de asit yığılması söz konusu olmamaktadır. Bu şekilde akünün ömrü de uzar.
 

Neredeyse hiç plaka malzemesinin kaybolmaması ve asit yığılmasının da söz konusu olmaması demek, hem akü kapasitesinin daha iyi korunması hem de aynı zamanda akünün daha uzun ömürlü olması demektir. Marş basma gücü ve daha fazlası.

Bir starter aküsünde aranan en önemli özellik, en kısa sürede aşırı miktarda elektrik enerjisi verebilme yeteneğidir. Buna karşılık elektrik enerjisi tüketen birimleri besleyen akü ise, hiç hasar görmeden sık sık derin deşarjlara elverişli olmalıdır. İşte Professional Deep Cycle AGMaküsü bu iki özelliği bünyesinde barındırmaktadır, yani elinden her iş gelmektedir!
 

Professional Deep Cycle aküsünün yenilikçi yapısı üstün performansı ile herkesi ikna ediyor. Çevrimsel dayanıklılık konusunda optimum seviyede geliştirilmiş plaka dizaynı ile labirent kapak teknolojisinin üstlendikleri roller belirleyicidir

 

 

Prensip olarak her akü, enerji alımı ve enerji verimi ile bağlantılı olarak meydana gelen kimyasal dönüşümlere dayanmaktadır. Kullanılan çıkış maddelerinin kimyasal enerjisini ısıya dönüştüren bir reaksiyonu örneğin kömür veya yağ yaktığınızda elde edebiliyorsunuz. Ancak bu reaksiyonun tersi bir yönde uygulanması mümkün değildir; zira bir kere yakmış olduğunuz mazotu tekrar enerji yerine geri kazanmanız mümkün olmaz. Ancak yeniden şarj edilebilir akülerde böyle bir uygulama mümkündür: Aküyü şarj ederken yüksek enerji içerikli kimyasal bağlantılar ortaya çıkmaktadır. Aküyü deşarj ederken de bunun tam tersi oluşmaktadır, yani enerji dışa verilmektedir. Akülerin avantajı, elektrik enerjisinin doğrudan tüketiliyor veya üretiliyor olmasıdır. Dolayısıyla kendilerinden ısı gücü sistemine dayalı makinelerden çok daha yüksek bir randıman alınabilmektedir. Aşağıdaki rapor, sadece yeniden şarj edilebilir kurşun ve nikel kadmiyum pillerini kapsayan iki akü sistemiyle sınırlı tutulmuştur. Bunun yanı sıra aşağıda belirtilen ve elektrokimyasal enerji depolamasının geleceğini oluşturabilmesi muhtemel sistemlerin tarihçesi ve gelişimi de kısa olarak anlatılmaktadır:

 

Yaygın olarak kullanılmakta olan nikel-metal-hibrit sistemi ile ağırlık birim başına takriben % 50 daha fazla enerji depolanabilmekte ve bu sistemde zehirli kadmiyum maddesi kullanılmamaktadır, ki bu da kullanılmış pillerin geri dönüşümde yeniden değerlendirilmesi için büyük bir avantaj sağlamaktadır.

 

Çinko-brom pilleri ise ağırlık birim başına kurşun akülerine oranla takriben üç kat daha fazla enerji depolayabilmekte ise de, bu akülerin ek cihaz desteğine ihtiyaçları vardır.

 

Ağırlık birim başına dört kat daha fazla enerji depolama kapasitesine sodyum-kükürt ve sodyum-nikel-klorit pilleri ulaşabilmekteir. Ancak bunların bir dezavantajı, 400 °C gibi yüksek bir işletme ısısına sahip olmasıdır.

 

Çinko-hava aküsü, primer aküler konusunda kendini kanıtlamış bir sistemdir. Motorlu taşıt akülerindeki bir yenilik ise, tamamen deşarj olan negatif elektrotların değiştirilme olanağıdır.

 

Lityum-iyon sistemine kısa bir bakışta elde edilen sonuç, bu sistemin geleceğe yönelik büyük umutlar vaat eden ve enerji depolanması konusunda git gide daha büyük bir önem kazanan bir sistem olmasıdır.

 

 

Akü Hakkında Bilinmesi Gerekenler genel olarak aşagıdaki gibi tanımlanmıştır.
 

Özel Şartlara karşı dayanıklılık:

 

Bilinenin aksine yüksek ısı aküye aşırı soğuktan daha fazla zarar verir. Sıra dışı hava şartlarına karşı en iyi koruma akünüzü tam şarjlı şekilde muhafaza etmektir. Ayrıca terminalleri oksitlenmeye ve gevşemeye karşı periyodik olarak kontrol etmek, ve soğuk havalarda, özellikle geceleri arabanızı kapalı bir garajda saklamak, akünüzden uzun süreyle maksimum performans almanızı sağlar.

 

Akülerde en çok vibrasyonun yol açtığı arızalar ile karşılaşılmaktadır. Akünün sarsıntıya izin vermeyecek şekilde monte edilmiş olmasına ve bağlantılarının sıkılığına özellikle dikkat ediniz. Ülkemizde görülen aşırı sıcaklar, aşırı soğuklar ve yollarımızın durumuna karşı plak dizayn ve özel katkılı alaşım çok daha iyi performans sağlamaktadır.

 

Kullanılmış akülerin; kulaktan dolma bilgilerle; tekrar kullanım amacı ile ısıtılması veya başka çeşitli yöntemlerle canlandırılmaya, kuvvetlendirilmeye çalışılması; sızıntıya, patlamaya veya yanmaya sebep olup hem aracınıza hem de daha önemlisi size zarar verebileceğinden kesinlikle tavsiye edilmez.

 

Aksaksız bir işletme için, akü bakımı, çevre şartları ve şarj sistemiyle bir bütün olarak dikkate alınmalıdır. Akülerin maksimum ömür ve kapasite ile hizmet vermesinde, özellikle sıcaklık ve temizlik yönünden çevre şartlarına, yeterli şarj bakımından ise, redresörlerin işletmesine bağlıdır.

Bu hususlar dikkate alınarak, periyodik bakımlarda aşağıdaki işlevler yerine getirilmelidir.
 

Akü odası temiz olmalıdır.

 

Akü odası havalandırma sistemi kontrol edilerek çalışır durumda olması temin edilmelidir. 

 

Akü odası duvarında termometre bulunmalı, oda sıcaklığının takriben 25 C'den fazla olmaması temin edilmelidir. 

 

Akü odası aydınlatması kontrol edilmeli, çalışır durumda olması temin edilmelidir. 

 

Aküler temiz olmalıdır. Gerekiyorsa temizlenmelidir. 

 

Akü hücre tapalarının, gaz çıkarma delikleri kontrol edilmeli, temizlenerek açık durumda olması temin edilmelidir. (VRLA aküler için geçerli değildir.)

 

Akü kutuplarının metalik kısımları kontrol edilmeli, gerekiyorsa korozyona karşı ince bir tabaka halinde vazelin sürülmelidir. 

 

Bağlantı cıvataları kontrol edilmeli, çatlak olanlar yenisi ile değiştirilmeli, gevşemiş olanlar sıkılmalıdır. 

 

Hücrelerdeki elektrolit seviyeleri kontrol edilmeli eksik olanlar saf su ilavesi ile tamamlan¬malıdır. (VRLA ve tam kapalı bakımsız aküler için geçerli değildir.)

 

Akü termometresi ile, elektrolit sıcaklığı ölçülmeli 35 C'den fazla ise, çevre sıcaklığı ve aşırı şarj akımı etkisi yönünden sebep araştırılmalı ve giderilmelidir. 

 

Dijital AVOmetre ile akü grubu kutuplarından yavaş şarj voltaj değeri ölçülmeli, akü firmasının önerdiği değerde olup olmadığı gözlenmelidir. Değilse düzeltilmelidir. 

 

Redresör üzerindeki akü ampermetresinden, uygun şarj akımı gözlenmeli, sıfır gösteriyor¬sa, ilgili devrelerde bağlantı kopukluğu aranarak, aksaklık giderilmelidir.

 

Bakımlar esnasında, bakım personelinin gözüne elektrolit sıçrarsa, hemen bol su ile yıkanmalı ve bir sağlık kuruluşuna müracaat edilmelidir.

 

• Akü yüzeyinde pislik bulunmamalıdır.

• Akü kutusunda çatlak bulunmamalıdır.

• Kutup başlarında oksitlenme olmamalıdır.

• Elektrolit seviyesi plakaların 1-1,5 cm üzerinde olmalıdır.

• Eleman toz kapakları üzerindeki deliklerin açık olmasına dikkat edilmelidir.

• Gevşek bağlantılar sıkılmalıdır.
 

EMNİYET TEDBİRLERİNİ YERİNE GETİRİN

 

Bir aküyü kontrol ederken test etmeden önce daima aşağıdaki durumlara karşı kontrol edin:

Yerinden oynamış, gevşemiş veya kopmuş kutuplar

Çatlak-kırık kutu veya kapak

Çıkmış, kırılmış veya delikleri kapanmış buşonlar, tıkanmış gaz çıkış delikleri

Eğer akü hasarlı değil ise bir sonraki adım ile devam edin.

Şarj Seviyesinin Ölçülmesi :

Hassas bir voltametre ile açık-devre voltajını ölçün.

Not:Hiçbir zaman araçta veya dışarıda şarjdan yeni çıkmış bir akünün şarj durumu ölçülmez. Bu durumda yanıltıcı bir yüksek voltaja sahip yüzey şarjı vardır. Yüzey şarjını almak için aküyü 15x 15 A ile veya araçta ise uzun ön farları 15sn. açık tutarak deşarj edin.
 

1. En azından %75 (yaklaşık voltaj=12.4 *V) şarj var ise yükleme testine geçin

2. %75'ten daha düşük şarj varsa akümülatörü yükleme testinden önce verilen yönteme göre şarj edin.

 

Voltaj ve yoğunluklar akümülatörün tasarımına göre değişik değerlerde olabilirler.
 

Yük altında akümülatör testi ve sonuçlarının değerlendirilmesi kullanılan cihazların sistemine bağlıdır. Yükleme testi ve sonuç değerlendirilmesi cihaz talimatına göre yapılır.

Aracın Elektrik Donanım Kontrolü :

Yeni bir akümülatörü takarken veya arızalı bir akümülatör geldiğinde aracın akü ile ilgili elektrik donanımına bakın. Araçta meydana gelebilecek en yaygın hata aşırı şarj veya eksik şarj etmedir. Alternatör çıkış voltajının normal bir akü ile ve tam gaz verirken Hibrit aküler için 13,8 – 14,4 volt arasında olup olmadığını ölçün, Ca-Ca aküler için 13.8-14.8V arası voltaj çıkışı uygundur. (12V'luk araçta)

Elektronik devre ve kodlamaların akünün çıkarılışı ile hafıza kaybına uğradığı araçlarda, akümülatörü sökmeden önce ikinci bir akü veya özel cihazı devreye sokarak sistemin kesilmesini 

Akünün bağlantısının kesilmesi elektronik sistemlerde hafıza kaybına neden olacaktır; bu durumu engellemek için çakmak fişinden yedek güç bağlantısı yapılabilir.

EMNİYET TEDBİRLERİNİ YERİNE GETİRİN

Buşonu (kapağı) açılabilen akülerde şarj süresi 20°-35°C arasında bütün hücrelerdeki elektrolit yoğunluğunun 1.280 g/cm3 olmasına bağlıdır. Bu değere erişildiğinde şarj kesilir. Yarım saat dinlendirilen aküde elektrolit seviyesi maksimum çizgisine ayarlanıp üzeri silinerek araca takılır. Sulu şarjlı olarak bekleyen veya müşteriden gelen deşarj aküler şarj seviyelerine göre aşağıdaki çizelgelerde verilen akım ve sürelerde şarj edilirler. Ancak kullanılmış akülerde istenilen yoğunluğa çıkmayabilir. Bu akülerde şarjın son iki saatindeki düzeltilmiş yoğunluk değişmemiş ise yapılan şarj yeterli görülür. Buşonu açılmayan tam kapalı akümülatörlerde, voltaj değerlerine göre şarj uygulanır.
 

1. Şarj cihazının açık olmadığından emin olun.

2. Aküde şarj seviyesini tespit edin.

3. Aküyü şarj cihazına bağlayın. Pozitif-pozitife, negatif-negatife. Kutup bağlantısını ters yapmamaya dikkat edin.

4. Şarj cihazında özellik ve kullanım talimatına göre istediğiniz akım ve voltaj değerlerini seçip şarja bağlayın.

5. Şarjdan sonra uçları ayırmadan önce ilk olarak şarj cihazının kapatın.

6. İlave şarjın gerekip gerekmediğini tespit etmek için açık devre voltajı ve göz yoğunluklarını ölçün.
 

Akümülatör özelliklerini belirten, kullanılacak araca göre doğru olan aküyü secin. Ölçüler, soğuk marş akımı ve kapasite değerleri en önemli seçim kriterleridir. Kuru aküleri yukarıda verilen yönteme göre sulandırın ve gerekiyorsa şarj edin.

Sulu şarjlı bekleyen akülerde, ortalama günlük ısının 4C'den az olduğu zamanlarda açık devre voltaj 12.50 Volt ve altında ise yukarıdaki yönteme göre yeniden şarj edin.
 

Ortam sıcaklığı yüksek ise açık devre voltaj 12,40 volt ve altına düştüğünde yine verilen yönteme göre yeniden şarj edin.

Eski aküyü çıkarmadan önce yeni aküye doğru bağlantı yapabilmek için kabloları +/- olarak işaretleyin.
 

Akü voltaj değerini ve yönünü ölçerek doğruluğundan emin olun, kablo bağlantıları ve akü tablasını dikkatle kontrol edin ve temizleyin. Yeni akümülatörü yerleştirin ve bağlantıları takıp sıkıştırın.
 

Pozitif (+) kabloyu ilk önce bağlayın. Sonra negatif (-) topraklı kabloyu bağlayın. Dikkatlice sıkıştırın. Aşırı sıkıştırma kutuplara zarar vereceğinden akü kutuplarını yandan sıkıştırırken özellikle dikkatli olun.
 

Kutup başlarını ve kablo uçlarını paslanmaya karşı koruyucu madde ile kaplayın.

Tekerlekli Sandalye Dünyası

Akü modelleri, çeşitleri ve fiyatları hakkında aşagıdaki linkten yararlanabilirsiniz.
 
http://www.akulusandalyedunyasi.com/kuru-jel-aku